9 mei 2002: Overnemen van bestaand model niet professioneel

Door: Hans Mulder en Victor van Reijswoud. Verschenen in AutomatiseringGids nr.19

Tot onze verrassing kwamen er op het artikel ‘IT’er moet bouwwereld als model loslaten’ (4 april) niet alleen reacties van IT’ers maar ook uit de bouwwereld.

Binnen de bouwwereld wordt men dagelijks geconfronteerd met grotere of kleinere beperkingen van het, door sommige informatie-architecten, bejubelde traditionele samenwerkingsmodel. Ondanks zijn lange historie staat het traditionele model ter discussie. De snel veranderende bouwwereld vraagt een nieuw raamwerk en nieuwe samenwerkingsconcepten. De grote bouwondernemingen en architectenbureaus hebben daarvoor de handen ineengeslagen, wat heeft geleid tot onder meer een grootschalig project (www.visi.nl).

Er zijn naast de bouwwereld meer professionele beroepspraktijken die een bijdrage kunnen leveren aan de praktijk van de IT’er. In zijn reactie op het artikel stelde een gerespecteerd enterprise-architect voor eens beter te kijken naar de automobiel- en vliegtuigindustrie. ‘Qua architectuur, zoals begrepen in de IT, zie je daar de betere voorbeelden. Zo zie je dat dezelfde motor in verschillende types en zelfs merken gebruikt kan worden en dat het uitwisselen van componenten een fluitje van een cent is door een doordachte modulaire opzet.’ Als het dus gaat om de kwaliteit van het ontwerp (architectuur), dan lijkt de vliegtuig- of automobielindustrie betere papieren te hebben dan de bouwwereld. De IT-industrie heeft nog een lange weg te gaan als wij kijken naar de zaken bij de Stichting Geschillen Oplossing Automatisering.

Een andere bruikbare metafoor is op het Landelijk Architectuur Congres in 2000 aangedragen door Erik Vermeulen en Daan Rijsenbrij. Zij laten kort zien dat de regisseur in de filmwereld een aantal karakteristieken vertoont die goed bruikbaar zijn in een systeemontwikkelingstraject (www.architecture-forum.org).

Een metafoor die zeker nadere beschouwing verdient, is de medische praktijk. Net als de bouwwereld heeft de medische praktijk een lange traditie die heeft gezorgd voor een relatief stabiel beroepsbeeld. Daar waar de IT’er veel verschillende methoden en technieken gebruikt om de klachten van de klant in beeld te brengen, heeft de medische praktijk een gestandaardiseerde diagnosemethodiek ontworpen. Daarnaast kan de integriteit tussen patiënt en arts, het niveau van professionalisering en de praktijk van specialisering een model voor de IT-industrie vormen.

Van belang is te identificeren welke goede praktijken (hergebruik en standaardisatie, integriteit of communicatie en samenwerking) van een sector overdraagbaar zijn naar de IT-branche. Daar waar het gaat om communicatie en samenwerking in projecten lijkt het minder relevant om de bouwpraktijk als voorbeeld te nemen.

Het ontwerpen, bouwen en gebruiken van informatiesystemen is een onmisbare factor in de moderne samenleving. Huiveringwekkende berekeningen geven aan dat de totale geïndustrialiseerde wereld binnen een paar dagen failliet zou zijn als er een complete computerstoring optreedt. Het belang van de IT-industrie is dermate groot geworden dat het tijd is om eigen denk- en werkwijzen te ontwikkelen ten aanzien van de samenwerkingsconcepten en beroepsprofielen. Hierbinnen past het niet om metaforen te mythologiseren, wat past is een kritische opstelling waarin bruikbare praktijken worden geselecteerd en samengebracht in een geschikte denk- en werkwijze voor de IT-wereld. Het overnemen van een bestaand model met zijn beperkingen zal niet leiden tot de professionaliteit waaraan de IT-industrie op dit moment behoefte heeft.

Drs. ing. Hans Mulder is werkzaam bij VIAgroep nv te Rijswijk en verbonden aan de vakgroep ‘Ontwerpen van Informatiesystemen’ van de TU Delft.

Prof. dr. Victor van Reijswoud is hoogleraar Business Systems Engineering aan de Uganda Matyrs Universiteit.