12 September 2003: Architectentitel is wettelijk beschermd

Door: Rob van der Elst. Verschenen in Computable nr.37

De wet op de architectentitel verbiedt informatici om de titel 'architect' te voeren. Rob van der Elst (SBA) verzoekt hen namens De Stichting bureau architectenregister hiermee bij hun presentatie rekening te houden om juridische procedures te voorkomen.

Al zou men het rondkijkend in de automatiseringssector zo niet zeggen, de architectentitel is wettelijk beschermd. Dit betekent dat er wettelijke voorwaarden bestaan waaraan men moet voldoen om het recht te verwerven die titel te voeren. De Wet op de architectentitel bepaalt in artikel 23 lid 1: Gerechtigd tot het voeren van een titel als bedoeld in artikel 2, hetzij zonder nadere aanduiding, hetzij in woordsamenstellingen waarin de titel of een afkorting daarvan voorkomt, is uitsluitend hij die onder deze titel in het architectenregister staat ingeschreven. In artikel 2 staat vermeld dat men zich in het register kan inschrijven als architect, stedenbouwkundige, tuin- en landschapsarchitect en als interieurarchitect. Voor inschrijving als architect is een opleiding bouwkunde richting architectuur vereist. Deze opleiding wordt aangeboden door de TU- Delft, de TU-Eindhoven en door een aantal Academies van Bouwkunst.

Stichting bureau architectenregister
De Stichting bureau architectenregister (SBA) is door de wetgever belast met het beheer van het architectenregister. Zij is een onafhankelijke uitvoeringsinstelling en geen beroeps- of belangenvereniging. De SBA controleert of iemand die een verzoek om inschrijving doet, over het aangewezen diploma beschikt alvorens tot inschrijving over te gaan. Men kan op verschillende manieren controleren of men met een architect of met een beunhaas te maken heeft. Eens per jaar verschijnt er een registerboekje waarin alle ingeschreven tot een bepaalde datum staan vermeld. Dit bestand kan ook digitaal geraadpleegd worden via de SBA website http://www.architectenregister.nl. Het gemakkelijkst is het echter om de SBA gewoon te bellen en te vragen of de betreffende persoon staat ingeschreven. Tenslotte bestaat nog de mogelijkheid op afspraak het register persoonlijk te consulteren.

De informatiearchitect
Hoe passen de ict-architect, de informatiearchitect, de businessarchitect, En de netwerkarchitect in dit juridische kader? Het antwoord is: zij passen niet. Informatici kunnen zich niet inschrijven in het architectenregister omdat de Wet op de architectentitel de mogelijkheid daartoe niet kent. Informatici kunnen dus niet legaal de titel architect voeren. Sommige informatici beweren dat de Wet op de architectentitel alleen geschreven is voor de 'fysieke wereld' en niet geldt voor de 'digitale wereld'. Het is niet gemakkelijk om deze informatici ervan te overtuigen dat er juridisch gezien slechts één wereld bestaat en dat de Wet op de architectentitel gelijk geldt voor ieder die zich in Nederland bevindt. Men kan zich afvragen of de wetgever in 1987 rekening had moeten houden met het feit dat de aanduidingen architect en architectuur tevens in de automatiseringssector worden gebruikt. Het juiste antwoord is waarschijnlijk 'nee'. Tot op de dag van vandaag bestaat geen overeenstemming over wat een informatiearchitect is, wat zijn toegevoegde waarde is, aan welke kwalificaties hij moet voldoen en welke organisatie dat zou moeten controleren. Hoe had de wetgever dat moeten regelen? Er zijn organisaties (Scia, NAF) die streven naar normering van het gebruik van de architectentitel in de automatiseringssector, maar wie regelmatig de opiniepagina van dit blad leest, komt al gauw tot de conclusie dat het een moeizaam proces is en dat lang niet iedereen overtuigd is van het nut van gebruik van architectentitulatuur in de automatiseringssector.

Handhavingsbeleid
Ondertussen dient de SBA de Wet op de architectentitel uit te voeren die, terecht of onterecht, luidt zoals hierboven beschreven. Als het gaat om handhaving van de Wet op de architectentitel, is het primair de taak van de SBA om op te treden tegen beunhazen die zich begeven op de bouwmarkt en die een bedreiging vormen voor consumenten en voor de kwaliteit van de gebouwde omgeving. Het is niet de wens van de SBA om een klopjacht te beginnen tegen informatici. Waar informatici de architectentitel echter op een dusdanige wijze gebruiken dat er sprake is van mogelijke verwarring met een bouwkundig architect, zal de SBA in actie komen en niet schromen om zonodig via een gerechtelijke procedure af te dwingen dat het titelgebruik wordt gestaakt. Een dergelijk gerechtelijk bevel gaat gepaard met oplegging van een dwangsom die kan oplopen tot 5.000 euro per dag.

Wederzijds respect
Met dit artikel beoogt de SBA informatici te wijzen op het bestaan van de Wet op de architectentitel, zodat zij er bij hun presentatie rekening mee kunnen houden en juridische procedures kunnen worden voorkomen. De SBA raadt informatici aan om te kiezen voor functie-, beroeps- en bedrijfsbenamingen waarin het woord architect niet voorkomt. Besluit men dat toch te doen, weet dan dat de Wet op de architectentitel van toepassing is en dat de SBA toezicht houdt. De SBA zal met name optreden tegen gebruik van de architectentitel zonder nadere aanduiding. Informatici die zich zonder nadere aanduiding of zonder duidelijke verwijzing naar hun vakgebied bijvoorbeeld (senior)architect noemen, kunnen op een SBA actie rekenen. Het gebruik van de architectentitel zonder directe verwijzing naar een ander vakgebied wekt grote irritatie bij bouwkundig architecten omdat zij het als brutaal en respectloos ervaren. De SBA ontvangt vele klachten over advertenties voor architectuurcongressen, architectuuropleidingen en over personeelsadvertenties waarin architecten gezocht worden. Deze activiteiten blijken bij nader inzien niets met bouwkunde te maken hebben, maar met automatisering. Het legaliseren van het gebruik van de architectentitel in de automatiseringssector is een kar die informatici, indien zij dat wensen, zelf moeten trekken. Informatici en architecten hebben elkaar nodig. De informaticus heeft de architect nodig om zichzelf en zijn computer op een stijlvolle manier tegen weer en wind te beschermen en omgekeerd heeft de architect de informaticus nodig om een stijlvol ontwerp op zijn computer te kunnen vervaardigen.
Laten we elkaar met wederzijds respect behandelen.

Rob van der Elst, Juridisch medewerker Stichting bureau architectenregister