English version


Nederlandse versie

Steven's weblogs en columns (nederlands)

Iedereen kan informatie van deze weblog overnemen onder de voorwaarde dat hij/zij blijft verwijzen naar deze weblog.

 

Maart 2000: Architect versus Aannemer

De stelling van deze maand komt voort uit een discussie die al heel lang gevoerd wordt. De stelling luidt:

---

Een informatiearchitect kan zich NIET binden aan of verbinden met een informatie-aannemer.

---

Informatiearchitecten zijn mensen die organisaties helpen bij het in beeld brengen en houden van hun informatievoorziening. Het doel is in eerste instantie om grip te krijgen op die informatievoorziening. En daarmee kan de effectiviteit van die informatievoorziening gemeten worden (in tijd, geld en/of kwaliteit) en kunnen de uitgaven voor verandering, uitbreiding of verbetering in de hand gehouden worden.

De term informatie-aannemer bestaat (nog) niet. De term duidt voor mij de groep organisaties en mensen aan die invulling geven aan de informatievoorziening die een organisatie ondersteunt. We kunnen daarbij aan de inzet van IT denken. In dat geval praten we met softwarehuizen als Cap Gemini, Origin, Ordina, Getronics, CMG enzovoort of met systeemhuizen als Compaq, IBM of HP. Of we praten met leveranciers van softwarepakketten als Microsoft, Baan, SAP, Quercus en ga zo maar door. Denken we over niet op IT gebaseerde oplossingen, dan komen we terecht bij bedrijven als Ahrend, Océ en Philips voor ladekasten, papier, dictafoons enzovoort. Onder de term informatie-aannemer versta ik dus al die organisaties en mensen die oplossingen bieden binnen een informatievoorziening als geheel.

Informatie-aannemers creëren oplossingen binnen het geheel van een informatievoorziening. Spreken we over de inzet van IT, dan zal eerst gekeken worden naar hoe die technologie ingepast kan worden. Ook worden afspraken gemaakt over het 'gezicht' van de oplossing. Dit wordt wel het functioneel ontwerp genoemd. Als we het gezicht kennen, kan de oplossing in elkaar gezet worden en ter acceptatie en invoering aan de organisatie aangeboden worden. Zo werken methoden als RAD, JAD, MAD en IAD, en het is de kern van bijvoorbeeld SDM en DSDM. En zo kunnen we ook tegen objectgeoriënteerde (OO-)methoden aankijken.

De taken

Maar wat is nu de taak van de informatiearchitect? Ik heb aangegeven dat hij (of zij) organisaties helpt bij het in beeld brengen en houden van hun informatievoorziening. Als een informatiearchitect de informatievoorziening van een organisatie kent, dan kan hij ook aangeven waar problemen zitten of zullen ontstaan. De informatiearchitect dient dan ook in staat te zijn om problemen binnen het geheel te isoleren en over oplossingen na te denken. Of na te laten denken.

Informatie-aannemers zijn er om oplossingen te creëren. De informatiearchitect kan dus, met en voor de organisatie, met één of meer aannemers gaan praten over welke oplossingen geboden kunnen worden. En hij kan uitzoeken welke aannemer 'de beste' oplossing (in termen van geld, kwaliteit en tijd) aanbiedt en kan daarna de organisatie adviseren over een eventuele aanbesteding.

Wat we zien is dat de informatiearchitect de organisatie helpt bij de ontwikkeling en verbetering van de informatievoorziening. (Ofwel bij alles tussen 'zelf maken' tot Europese of zelfs wereldwijde aanbesteding.) Als de informatiearchitect zich daarbij verbonden heeft aan een informatie-aannemer, kunnen er problemen ontstaan. Het wordt dan immers haast onmogelijk om de informatiearchitect met andere aannemers te laten onderhandelen. Hij zou ook problemen kunnen isoleren waar de eigen aannemer een oplossing kan bieden. Bovendien kan de architect buffer zijn en problemen van en met de eigen aannemer weghouden van de organisatie die aanbesteedt. Dit alles kan snel het administratief-organisatorisch principe van functiescheiding schenden.

Vanuit de aannemer is het natuurlijk wel een logische gedachte om alle werkzaamheden rond een product of dienst aan zich te binden en de voordelen die daaruit ontstaan voor de eigen organisatie te benutten. De organisatie die de dienst of het product afneemt is echter het meest gebaat bij een functionele relatie. Daarbij bestaan expliciete bevoegdheden om op deskundigheidsterrein aanwijzingen te kunnen geven die opgevolgd moeten worden. Met andere woorden: de aannemer wil bundelen en de inkopende organisatie wil juist een scheiding van taken en verantwoordelijkheden.

Naar mijn mening is de aangedragen stelling juist. Als informatiearchitecten en informatie-aannemers zich verbinden lijden de organisaties, de klanten, daar vaak onder. En dat hebben ze de laatste jaren al voldoende gedaan.

Het is natuurlijk mogelijk dat een informatie-aannemer informatiearchitecten in dienst heeft. Dat heeft dan wel consequenties voor de diensten die de aannemer levert. Gezien het bovenstaande kunnen zij immers geen aannemersdiensten verlenen waar zij al de diensten van de informatiearchitect geleverd hebben. En dat komt meestal niet ten goede aan hun primaire doelstelling: het leveren van aannemersdiensten. Daar verdienen zij immers hun geld!

IT-architect

Rond het voorgaande dient nog opgemerkt te worden dat een informatiearchitect GEEN IT-architect is. Een IT-architect is iemand die de bestaande informatievoorziening in beeld brengt, en houdt. Hij kijkt vooral naar de inzet van informatietechnologie in een informatie-infrastructuur en het gebruik daarvan. Een informatiearchitect kijkt daarentegen vanuit de organisatie naar de ondersteunende informatievoorziening. Hij praat over gegevens die voor een organisatie betekenis hebben, en daarmee informatie zijn. Dit heeft op zich niets uitstaande met de inzet van IT. Daarom is de informatiearchitectuur ook veel stabieler dan de informatie-infrastructuur. De mogelijkheden van IT veranderen immers haast dagelijks, terwijl wat een organisatie aan informatie nodig heeft om te kunnen functioneren meestal veel minder aan verandering onderhevig is.

Een IT-architect is dus iemand die naar de inzet van IT in de informatie-infrastructuur kijkt, en naar het gebruik daarvan binnen een organisatie. In de wereld van informatie-aannemers worden hiervoor de laatste tijd vaak termen als business alignment, strategic alignment en IT-governance gebruikt.

Hoewel zowel de informatiearchitect als de IT-architect architect zijn en beiden een eigen, belangrijke functie hebben in het geheel van de informatievoorziening, is hun aandachtsgebied en invalshoek sterk verschillend. Door de verbondenheid van IT-architecten met informatietechnologie zullen zij meestal werken voor informatie-aannemers. Informatiearchitecten dienen, om de eerder gegeven redenen, juist onafhankelijk te blijven.

Uw naam:
Uw E-mail:
Uw reactie: