English version


Nederlandse versie

Steven's weblogs en columns (nederlands)

Iedereen kan informatie van deze weblog overnemen onder de voorwaarde dat hij/zij blijft verwijzen naar deze weblog.

 

November 2002: To be or not to be an Architect...

Een al lang sluimerende discussie over de vraag of architecten in de informatievoorziening zich architect mogen noemen, lijkt nu gevoerd te gaan worden. De Wet op de Architectentitel, van 1 oktober 1993, stelt: “de titel architect, (…) mag alleen gebruikt worden door een als zodanig in het register ingeschreven architect, stedebouwkundige, tuin- en landschapsarchitect of interieurarchitect”. Duidelijk genoeg, denk je, maar de praktijk is anders.

Zover we kunnen nagaan is de titel in de jaren ’60-’70 door IBM in de informatie- en IT-wereld geïntroduceerd met de Systems Application Architecture (SAA) en de Systems Network Architecture (SNA). Mensen als John Zachman en James Martin bouwden het begrip uit. In de jaren ’90 kwam het gebruik van de titel echt op gang. Tapscott/Caston, NGGO-GIA, Van Rees, Van der Sanden/Sturm en vele anderen hebben het begrip onderbouwd en uitgebouwd. Tegenwoordig lijkt het zelfs of elke informaticus en IT’er met architecturen bezig is.

In 1997 heeft Jaap van Rees een briefwisseling gevoerd met prof.ir. Wytse Patijn, de toenmalige Rijksbouwmeester en daarmee dé onafhankelijk adviseur van de regering. Professor Patijn citeert hierin de bij de Wet horende Memorie van Toelichting: “de Wet heeft tot doel waarborgen te scheppen voor de vakbekwame beroepsbeoefening door ontwerpers die zijn betrokken bij de vormgeving van gebouw, stad en land (het gebied van de gebouwde omgeving)”. Omdat het werkterrein van de jachtarchitect en de nautisch architect enigszins buiten het gebied van de gebouwde omgeving ligt, was er reden om in de wet een uitzondering te maken. Volgens hem ligt het werk van de informatiearchitect in de sfeer van de informatica en daarmee geheel buiten het gebied van de bebouwde omgeving; dit zou dus in aanmerking komen voor eenzelfde uitzonderingspositie. Professor Patijn ziet geen aanleiding om de wet te veranderen maar is dus van mening dat het gebruik van de titel informatiearchitect (en dat zal natuurlijk ook gelden voor de titels IT-businessarchitect en IT-architect) toegestaan moet worden. Het zou ook erg onlogisch zijn een andere titel te zoeken voor de mensen die zich nu informatiearchitect noemen. En welke titel zou dat dan moeten zijn? Informatie Strateeg? Informatie Ontwerper? Informatie Bouwmeester? Informatievoorzieningsinrichter? Ze passen geen van allen.

Als je ‘het gebied van de gebouwde omgeving’ vergelijkt met wat we informatieinfrastructuur noemen, dan zie je veel vergelijkbaars. De eerste is reëel, de tweede virtueel. De ‘ontwerpers die betrokken zijn bij de vormgeving van gebouw, stad en land’ mogen zich architect noemen en het is niet logisch dat de ontwerpers van applicaties, infrastructuur en informatievoorziening dat niet zouden mogen.

Er zijn overwegingen van heel andere aard. Het is logisch dat de organisatie die het Register van Architecten beheert mensen aanschrijft die niet aan de wet voldoen. De informatie- en IT-wereld bestaat nu 50, misschien 60 jaar, waarbij de laatste 30-40 jaar de titel architect gebruikt wordt. Er zijn grote investeringen gedaan in de informatiearchitect, de IT-businessarchitect en de IT-architect. Daarmee is een economisch belang opgebouwd. En dan spreken we nog niet over wat de laatste jaren in het onderwijs is ontstaan. Het is niet meer vooral een vraagstuk voor VROM, maar ook voor andere ministeries zoals OC&W en EZ.

Nog een ander argument is dat Nederland een EG-land is. In andere Europese landen wordt de titel architect net als hier gebruikt. En dan spreken we nog niet eens over de snel groeiende interesse en invulling die de titel in de Verenigde Staten en Canada krijgt.

De wet is duidelijk. Het is jammer dat in 1993 nog niet zo expliciet over architecten in de informatievoorziening gesproken werd als nu. Anders waren de titels informatiearchitect, IT-businessarchitect en IT-architect vast genoemd in het rijtje jachtarchitect en nautisch architect. Nu is dat niet zo en moeten we er een discussie over voeren. Jammer, we hebben wel wat anders te doen.

Uw naam:
Uw E-mail:
Uw reactie: