Tegenwoordig vraag
ik me af of we in Nederland nog weten wat innovatie is. Iedereen praat
erover, weinigen lijken bezig met echt nieuwe dingen. Kunnen we dat
niet? Of willen we niet?
Innovatie begint
met een idee. Die krijg je door lateraal denken en anders naar de wereld
kijken. Recent is in Nederland onderzoek gedaan naar 'onze Willie Wortels'.
Zij blijken niet of nauwelijks beloond te worden voor hun ideeën
en uitvindingen. Zij zeggen dat niet erg te vinden: ze 'helpen' graag
en doen het dus voor 'de eer'. Feitelijk schandalig. Maar ja, je zou
in Nederland je hoofd ook eens boven het maaiveld uitsteken en beloond
worden.
Organisaties schatten
ideeën op economische waarde in en gebruiken ze dan direct, binnenkort
of nooit. Bruikbare ideeën worden bij voorkeur stapsgewijs ingevoerd.
Simpel economisch denken, zo verdien je het meest. Maar het dempt de
toepassing wel.
Daarnaast organiseren
we innovatie. We hebben commerciële instituten waar mensen ideeën
en concepten onderzoeken en uitwerken. Dat gebeurt ook bij onze 14 Nederlandse
universiteiten. Zij doen veel onderzoek samen met het bedrijfsleven.
Om die reden is er een grote derde geldstroom, die donerende organisaties
invloed geeft op dat onderzoek. Op fundamenteel onderzoek, waar het
om fundamenten en niet om economische haalbaarheid gaat, wordt al jaren
bezuinigd.
Steunt de overheid
innovatie? Ja, maar vooral bij de grote, toonaangevende organisaties.
De idee daarbij is dat die de kracht hebben om resultaten van hun onderzoek
door te voeren in de markt. Zij hebben echter ook financiën en
het is de vraag of je daar veel subsidie aan toe moet voegen.
Waar zijn de Nederlanders
die hun nek durven uitsteken om iets nieuws op de markt te zetten? Zijn
er zo weinig startende ondernemers omdat ze zoveel zelf moeten financieren?
In Duitsland bijvoorbeeld kunnen starters op vele manieren startsubsidie
krijgen. Een aantal haalt het niet, maar anderen wel. Dat kunnen winners
zijn. Zo werkt het in Nederland niet. Integendeel, hier is failliet
gaan nog steeds een maatschappelijke schande. Eenmaal failliet, en je
komt niet meer 'aan de bak'. Dat maakt proberen wel erg moeilijk.
In de informatie-
en it-sector heeft men hier al jaren last van. Ideeën genoeg en
voldoende mensen die zich Willie Wortel wanen. In de praktijk komen
we echter niet veel verder dan verbeteren op de vierkante centimeter.
We maken uitgebreide business cases en verzinnen steeds weer andere
manieren om een beperkte verzameling voordelen te halen. Het resultaat
is dat we veel geld uitgeven en nauwelijks echt verbeteren. Erger nog,
investeren blijkt de exploitatielast vaak te vergroten.
Innovatie in Nederland
lijkt vooral beperkt tot economisch verantwoord verbeteren. Grote bedrijven
hebben en krijgen nog steeds het voortouw. In de informatie- en it-sector
zitten we overal zo vast in het huidige dat fundamentele innovatie zo
langzamerhand noodzaak is. Maar waar halen we die Willie Wortels en
ondernemers vandaan die de vernieuwing kunnen bedenken en doorvoeren?
Hoog tijd voor onze regering om lateraal te gaan denken!